Ogrody społeczne były do niedawna zupełnie nieznane w Polsce (wyłączając nasze rodzinne ogródki działkowe). Prace ogrodowe relaksują, a warzywa prosto z ogródka stają się prawdziwym skarbem więc dziś coraz więcej się o nich mówi. Jak zacząć?

W ostatnich latach deweloperzy w wielu miastach zabudowali miejsca po parkach i ogródkach działkowych osiedlami. Paradoksalnie mieszkają na nich Warszawiacy i Krakowianie, którzy teraz toczą batalię, by wyrwać z przestrzeni miejskiej choćby skrawek zieleni, na którym będzie się dało założyć ogrody społeczne. Na świecie to szczególnie popularne w bogatych krajach. Miasta są coraz gęściej zabudowane, a o zdrową żywność jest trudno. Jak zacząć?

Ogród społeczny – na jakiej glebie?

Pominiemy w tym poradniku kwestie formalne wokół zakładania ogrodu społecznego. Inaczej będzie to przebiegało na nowym osiedlu, a inaczej na terenie należącym do gminy. W samorządach rośnie zrozumienie dla takich inicjatyw. Wygospodarowanie kawałka terenu pod ogród społeczny nie powinno być bardzo trudne.

Ci, którzy planują takie przedsięwzięcie, często są tak podekscytowani otwierającymi się możliwościami, że zapominają o technicznych wymogach, które powinien spełniać taki ogród. Przede wszystkim chodzi o glebę. Mało kto myśli o tym, że ziemia w mieście może być pełna metali ciężkich i innych substancji, których nie powinno być w roślinach przeznaczonych do spożycia. Po pierwsze warto sprawdzić, czy na danym terenie nie było wcześniej fabryki czy innego zakładu, który mógłby dawać podstawy do przypuszczenia, że gleba jest zanieczyszczona. Następnie można zlecić zbadanie. Sprawdź, czy w ziemi nie ma określonych substancji, jak kadm, ołów czy rtęć.

Drugim ważnym czynnikiem jest sprawdzenie ogólnej jakości gleby. Możesz zlecić to na stronie Diagnostyka Gleby, gdzie za jedyne 99 zł otrzymasz analizę stanu gleby. Dlaczego to ważne?

• Dowiesz się, co możesz sadzić na swoim terenie,
• dostaniesz zalecenia, które pomogą poprawić żyzność, pH i obecność składników odżywczych w glebie.
• Jednym ze sposobów na zmniejszenie pobierania przez rośliny substancji toksycznych z gleby jest poprawa jej ogólnej jakości.
• Najbardziej podatne na kumulowanie zanieczyszczeń są gleby dobrze przepuszczalne i kwaśne.

Więcej na ten temat na stronie: Diagnostyka Gleby – jak to działa?

Taki raport przyda się też jako część wniosku o udostępnienie terenu, szczególnie, jeśli okaże się, że ziemia ma wysoką jakość. A jeśli planujesz zacząć ogród społeczny na grządkach podwyższonych? Wówczas również warto sprawdzić jakość gleby. Być może nie potrzebujesz robić dodatkowych grządek, bo ziemia jest w świetnej kondycji. A może jest mocno zanieczyszczona i wyjątkowo nieurodzajna?

Wówczas dobrze byłoby zabezpieczyć grządki lub poprawić jakość gleby, by zanieczyszczenia nie przenikały do warzyw. Na koniec pamiętaj, że warzywa kumulują też w liściach zanieczyszczenia z zpowietrza, więc Twój ogród społeczny musi być umieszczony z dala od dróg i obiektów przemysłowych.

Zakładamy ogrody społeczne – gatunki, które przetrwają w mieście

Jeśli chodzi o to, jak zacząć ogród społeczny, to weź pod uwagę jeszcze gatunki, którym najłatwiej będzie w zanieczyszczonym, miejskim środowisku. Najbardziej podatne na kumulowanie metali ciężkich są warzywa liściowe. W mieście raczej nie planuj upraw szpinaku czy sałaty. Lepsze będą warzywa korzeniowe (które możesz bezpiecznie uprawiać szczególnie na podwyższonych grządkach). Możesz też zasadzić w ogrodzie społecznym tzw. rośliny antysmogowe. To np. jabłoń ozdobna, bluszcz pospolity lub chryzantema wielokwiatowa.

Jeśli Ci się nie spieszy, w pierwszym roku możesz zasadzić na glebie koniczynę białą, topinambur, łubin lub pokrzywę. Kumulują one w liściach substancje toksyczne z gleby. Po ich usunięciu zawartość tych substancji w ziemi Twojego ogrodu społecznego powinna być już mniejsza.